علائم بیش فعالی در کودکان

بیش فعالی کودک چیست و چه تاثیری بر زندگی او دارد؟

بیش فعالی در کودکان تاثیر زیادی در موفقیت و آینده کودک دارد. به همین دلیل لازم است برای شناسایی سریع آن با علائم آن آشنا شویم. نشانه های بیش فعالی در کودکان با افزایش سن به خودی خود تغییر نمی‌کند و عدم درمان آن، باعث ترد شدن کودک از جامعه، اختلال در خواب، اختلالات یادگیری، اخراج شدن از کلاس و مدرسه و همچنین اعتیاد به مواد مخدر می‌شود. لازم به ذکر است که برخی از نشانه های اضطراب و افسردگی در کودکان با بیش فعالی یکسان است و ایندو نباید با یکدیگر اشتباه گرفته شوند. روند تشخیص بیش فعالی در کودکان چند مرحله دارد و هیچ روش یکسانی برای تشخیص آن وجود ندارد. در واقع پزشک متخصص با بررسی شواهد و رفتارهای کودک به تشخیص می‌رسد. در ادامه به 14 نشانه بیش فعالی در کودکان اشاره می‌کنیم که در صورت مشاهده آن در کودک خود در مدت بیشتر از 6 ماه، لازم است او را پیش پزشک متخصص برای تشخیص نهایی ببرید.

علت بروز بیش فعالی در کودکان چیست؟

پدیده بیش فعالی، پدیده‌ای جدید و تازه نیست اما از آنجایی که به تازگی نظر پزشکان و روانشناسان را به خود جلب کرده، هنوز علت خاصی برای بروز آن پیدا نشده است. محقیقین بر این باورند که برخی از عوامل ممکن است سبب بروز این اختلال شود که در ادامه مختصرا آنها ارا معرفی میکنیم:

زایمان زودرس یا پیش از موعد

کمبود وزن در زمان تولد

ضربات و آسیب های مغزی

تفاوت در ساختار مغز

مصرف الکل و کشیدن سیگار توسط مادر در زمان بارداری

قرار گرفتن مادر و جنین در معرض آلاینده هایی همچون سرب و مواد رادیواکتیو

نشانه های بیش فعالی در کودکان

. رفتار متمرکز بر خود: در این نوع رفتار به نظر می‌رسد کودک توان درک نیاز های اطرافیان را ندارد و فقط در پی رفع نیاز ها و خواسته های خودش است. از این رو ممکن است کودک بازی همسن های خودش را قطع کند تا خودش بازی کند. این رفتار دو نشانه دارد؛ کودک فعالیت، بازی، صحبت و کار دیگران را قطع می‌کند و در انتظار کشیدن مشکل دارد.

. قطع کردن فعالیت های دیگران: همانطور که در مورد قبلی ذکر شد، رفتار متمرکز بر خود باعث می‌شود کودک در بازی و فعالیت هایی که در آن عضو نیست وارد شود و فعالیت دیگران را مختل یا قطع کند. این رفتار با بروز اعتراض از طرف سایر کودکان یا اطرافیان روبرو شده و احتمال ترد شدن کودک از جمع را به همراه دارد. 

مقاله پیشنهادی : چگونه هوش هیجانی کودک خود را افزایش دهیم.

. مشکل در انتظار برای نوبت خود: کودک مبتلا به بیش فعالی به دلیل ناتوانی در درک خواسته ها و نیاز های دیگران، دلیلی نمی‌بیند که نوبت را رعایت کند.

. آشفتگی عاطفی: کودکان مبتلا به این اختلال، در کنترل احساسات و هیجان دچار مشکل هستند و در برخی موارد ممکن است بدون دلیل خوشحال یا ناراحت شوند و بروز این رفتار مربوط به مکان و زمان خاصی نمی‌شود و ممکن است در هر مکانی رخ دهد. 

. فیجینگ یا نا آرامی: این کودکان اغلب نمی‌توانند آرام بنشینند و در صورتی که آنها را مجبور به نشستن کنید ممکن است صندلی خود را بشکنند. کودکان مبتلا به بیش فعالی بیشتر از سایر کودکان تمایل به بلند شدن، دویدن و تکان خوردن دارند.

. پر سر و صدا بازی کردن: به علت پریشانی ای که در کودکان بیش فعال وجود دارد، برایشان دشوار است که بی صدا بازی کنند.

. ناتمام رها کردن کارها: کودکان بیش فعال به کارها و فعالیت های زیادی علاقه نشان می‌دهند. به همین دلیل در اکثر موارد مشاهده می‌کنیم که قبل از پایان یک کار، بازی یا فعالیت به چیز دیگری جذب شده و آن فعالیت را رها می‌کنند. 

مقاله پیشنهادی : آیا بازی کردن بر رشد کودک تاثیر می گذارد؟

. نداشتن تمرکز: کودکان دچار بیش فعالی تمرکز کافی را ندارند. ممکن در مکالمه با شما در حالی که ادعا می‌کنند که حرف های شما را به درستی شنیده اند، به دلیل این که تمرکز کافی ندارند حرف های شما را تکرار کنند. همچنین این کودکان در برقرار کرد ارتباط چشمی مشکل داشته و با همین نشانه ها عدم تمرکز خود را به مخاطب نشان می‌دهند. این اختلال اگر کنترل و درمان نشود، عدم موفقیت در درس و وظایف کودک را به همراه دارد.

. خودداری از انجام کارهایی که به تلاش ذهنی طولانی مدت نیاز دارند: این کودکان به دلیل نداشتن تمرکز، از انجام اموری که به تمرکز و فعالیت ذهنی پایدار و مداوم نیاز دارند اجتناب می‌کنند. به همین دلیل است که در فعالیت های درسی و توجه به معلم در کلاس درس دچار مشکل هستند. در صورتی که بیش فعالی درمان نشود، مشکلاتی نظیر افت تحصیلی کودک، احساس ضعف در یادگیری و کاهش اعتماد به نفس در کودک را به همراه دارد.

. اشتباهات و عدم پیروی از اصول:کودک بیش فعال در اجرای دقیق یک فعالیت با مشکل جدی روبرو می‌شود و منجر به بروز اشتباه در آن فعالیت می‌شود. در ابتدا ممکن است والدین این اشتباهات را ناشی از تنبلی کم بودن هوش تلقی کنند در صورتی که علت این اشتباهات بیش فعالی است.

. خیال پردازی: برخلاف باور عموم کودکان بیش فعال همیشه هم پر صدا نیستند و گاهی بیشتر از سایر کودکان در خود فرو رفته و خیال پردازی می‌کنند. این کودکان در زمان حال زندگی نکرده و به همین دلیل کم حرف بوده و درگیری کمتری نسبت به کودکان هم سن و سالم خود دارند. این کودکان به دلیل خیال پردازی بیش از حدی که دارند نسبت به اطراف خود بی تفاوت شده و محیط را نادیده می‌گیرند. همچنین برای تمرکز بر خیالی که می ذهن خود می‌پرورانند غالبا به یک نقطه خیره می‌شوند.

مقاله پیشنهادی : خواندن کتاب باعث افزایش ضریب هوشی کودک می‌شود؟

. مشکل در سازماندهی: کودکان بیش فعال در پیگیری و دنبال کردن وظایف و فعالیت ها مشکل دارند و به دلیل این که نمی‌توانند برای مشق شب، پروژه های مدرسه و سایر کار ها اولویت قرار دهند، در مدرسه به مشکل می‌خورند.

. فراموشی: این کودکان در امور روزانه خود با فراموشی مواجه می‌شوند. تکالیف، مشق شب و دستورات جدی والدین خود را به یاد نمی‌آورند و ممکن است به دلیل فراموشکاری اسباب بازی های خود را گم کنند.

. علائم بیش فعالی در کودکان ممکن است در محیط های مختلف بروز کند. برای مثال کودک هم در خانه و هم در مدرسه نسبت به بقیه بی توجه است. اگر کودک شما در محیط های خاص علائم بیش فعالی را از خود نشان می‌دهد می‌تواند نشانه اضطراب و استرس ناشی از محیط یا یک فرد باشد.

. علائم بیش فعالی در کودک با افزایش سن تنها در صورتی کمتر می‌شود که کودک تحت درمان قرار بگیرد. اما باز هم کودک نسبت به بقیه افراد جامعه و همسن های خود در انجام امور ضعیف تر عمل می‌کند. همچنین نوجوانان بیش فعال در انجام امور زیر با مشکل مواجه هستند؛

. تمرکز در کار های مربوط به مدرسه و تکالیف

. خواندن نشانه های اجتماعی

. سازش با همسن ها

. رعایت و حفظ بهداشت شخصی

. کمک در فعالیت های منزل

. مدیریت زمان

. رانندگی با خیال راحت

. مشتاقانه منتظر ماندن

اگر بیش فعالی کودک درمان نشود چه اتفاقی می‌افتد؟

برخی از والدین تصور میکنند که اختلالاتی همچون کم توجهی و بیش فعالی در کودکان همان شیطنت و بازیگوشی کودکانه است به همین دلیل آنرا عادی انگاشته و به آن چندان توجهی نمیکنند اما نکته مهم و بسیار حائز اهمیت این است که اگر ADHD یا به اصطلاح اختلال بیش فعالی و عدم توجه کودک اگر در سنین پایین تحت کنترل و درمان قرار نگیرد، ممکن است در آینده هم برای خود فرد و هم برای خانواده‌اش مشکلات گسترده‌ای را بوجود آورد. لازم به ذکر است که برخی از کودکان مبتلا به بیش‌فعالی که در دوران کودکی تحت مراقبت و درمان قرار نگرفته‌اند، در سنین بزرگسالی نیز با عواقب این اختلال دست و پنجه نرم میکنند.

برخی از مهمترین نتایج عدم توجه به درمان بیش فعالی عبارتند از :

اختلالات یادگیری

افت عزت نفس و کاهش اعتماد به نفس

ناتوانی در کنترل احساسات

از دست دادن مهارت هایی همچو ارتباط اجتماعی و دوست یابی

بی توجهی به عواقب امر و بعضا انجام فعالیت های مخاطره آمیز

چطور بفهمیم که کودکی بیش فعال است؟

همانطور که گفته شد خیلی از والدین بیش فعالی را صرفا با شیطنت و بازیگوشی اشتباه میگیرند اما باید بدانید که تشخیص و تاییر وجود اختلال بیش فعالی اصلا کار ساده‌ای نیست و باید حتما توسط یکی روانشناس، روانپزشک و یا فردی متخصص صورت بگیرد. اگر کودکی تا پیش از سن 12 سالگی، علائم واضحی از کم توجهی و عدم تمرکز نشان دهد باید تحت نظر متخصصان حوزه سلامت روان کودکان قرار گرفته و با انجام تست های گوناگونی وجود این اختلال در او تایید و یا رد شود.

چطور از کودک بیش فعال نگهداری کنیم؟

رفتارهایی برپایه ناسازگاری به شدت در کودکان دارای ADHD دیده میشود. علاوه بر این، کودکان بیش فعال به سبب داشتن ویژگی تکانشگری ممکن است دست به رفتارهایی بی‌پروا و یا حتی پرخاشگرانه بزنند. نکته حائز اهمیت در برخورد با این کودکان این است که سختگیری، قانونمداری و خشک برخورد کردن هیچگاه به درستی جواب نمیدهد و در عوض شما والدین عزیز باید بیاموزید که با کودک بیش فعال خود با زبان مهر و عطوفت سخن گفته و با استفاده از روش های درمانی ای که مشاور به شما ارائه میدهد، اخلاقیات و رعایت نظم و قانون را به او بیاموزید.

در انتهای این نوشته توصیه میکنیم که حتما بلاگ " همه چیز درباره اوتیسم " را مورد مطالعه قرار دهید.